Yan flüt; dilsiz nefesli çalgılar grubunda yer alan, baş-gövde-kuyruk olmak üzere üç parçadan oluşan bir müzik aletidir. Adı çoğunlukla flüt olarak geçmesine rağmen, yanlış anlaşılmalara karşı “yan flüt” denilmektedir. Yan flüt icat edildiği ilk zamanlar abanoz ağacından yapılırdı. Günümüzde ağaçtan yapılma flütler hala kullanılmaktadır fakat çok yaygın değildir. Genel olarak nikel, gümüş ve altın gibi madenlerle yapılmaktadır.
Yan Flütün Akustik Özellikleri
Flüt, dilsiz nefesli çalgılar içerisinde en marifetli çalgı olarak bilinir çünkü yan flütle çalınabilecek melodi sayısı çok azdır. Tek, çift, üç dil ve kurbağa dili tekniği kullanılarak kromatik, diotanik ezgiler, arpejler, gösterişli pasajlar çok hızlı ve yavaş tempolarda çalınabilir. Crescendo (kreşendo) ve decrescendo (dekreşendo) çalma imkânı diğer çalgılara göre daha azdır. Bazı tril ve tremoloları çalmak ise imkânsızdır. Bunun sebebi ise özellikle ince seslerin çalınmasında çok nefes harcanması ve flütü çalan kişiyi zorlamasıdır.
Orkestra İçinde Yan Flütün Yeri
Çoğunlukla Batı müziğinde rastladığımız yan flüt, klasik eserlerde daha çok kullanılmaktadır. Orkestrada ise solo olarak veya koro şeklinde uyarlanan notalarla çalınabilir. Duygusal, doğayı yansıtan ezgiler, kuş cıvıltılar, çocuksu pasajlar yaratmak için yan flüt kullanılır. Diğer tahta nefesli çalgılar ile büyük bir uyum oluşturur. Ana melodinin keman veya piyano olduğu eserlerde de müthiş bir müzik şöleni yaratır.
Yan Flüt Çalmayı Nasıl Öğrenebilirsiniz?
- Yan flüt, pek çok teknik ve üfleme stilleriyle çalındığı için yoğun bir emek ve mesai isteyen bir çalgıdır.
- Yan flüt öğrenmek için ilk olarak kendinize en uygun bulduğunuz başlangıç flütüne sahip olmalısınız.
- Üfleme tekniğinizi geliştirmek için de ilk başta tek bir notayı uzun uzun üflemelisiniz. Flütünüzden çıkan sesin doğruluğundan ve temizliğinden eminseniz bir adım daha ilerlemiş olacaksınız.
- Doğru üfleme ve tonlama egzersizlerinin yanı sıra parçaları çalabilmek için nota bilgisine de ihtiyacınız olacaktır.
- Yan flüt öğrenebilmek için bir diğer pratik bilgi ise kesinlikle çalmaya büyük parçalardan başlamamanız.
- Basit ve temel parçaları tekrar ederek çalarsanız tekniğiniz ilerler ve kulak aşinalığınız artar.
- Flütünüzle çaldığınız parçaların daha temiz bir sesle duyulmasını istiyorsanız sık sık nefes ve diyafram egzersizi yapmalısınız. Flüte üflerken aldığınız nefesin diyaframdan geldiğine emin olmalısınız.
- Uzun notalarda ve durakları uzun olan parçalarda nefesinizi daha kuvvetli üflemek zorunda olduğunuz için baş dönmesi yaşayabilirsiniz. Bu sebeple flüt çalmaya başlamadan önce nefes egzersizini ihmal etmemeniz gerekmektedir. Ayrıca flütünüzü çalarken dik pozisyonda tutmaya da özen göstermelisiniz.
- Yeni başlayan kişiler günde en az bir saatini flüte ayırmalı ve ciddi bir çalışma yapmalıdır. Eğer amacınız profesyonel olmaksa günde 3–4 saat çalışmak daha iyi bir sonuç almanıza yardımcı olur.